Drwalewice - Pałac, folwark i park krajobrazowy
Zespół folwarczny Drwalewice zlokalizowany jest w odległości około 1 km od drogi pro­wadzącej z Kożuchowa do Bytomia Odrzańskiego. Folwark położony w zachodniej części wsi przy skrzyżowaniu drogi do Nowego Żabna i drogi w kierunku Sokołowa. Założenie składa się z podwórza gospodarczego z budynkami inwentarskimi oraz oddzielonej od nie­go asfaltową szosą części rezydencjonalnej, w skład której wchodzi pałac i park krajobra­zowy. Budynki obecnie nie są użytkowane. Teren pałacu i parku oraz teren folwarku ota­cza ogrodzenie z siatki.
Wieś Drwalewice była wzmiankowana już XIII wieku, jako uposażenie parafii w Solni­kach. Od połowy XIV wieku Drwalewice należały do rodziny von Unruh. Budowę pierw­szej, renesansowej siedziby – dworu obronnego około połowy XVI wieku, wiąże się z ostat­nim przedstawicielem rodu – Hansem Wolffem von Unruh. Pod koniec XVI wieku po­siadłość należała do Balthazara von Braun. W XVII wieku wieś należała do rodziny von Lüttwitz. Na przełomie XVIII/XIX wieku majątek kupił P.G. von Strempel, który praw­dopodobnie przebudował istniejący tam dwór. Około połowy XIX wieku wzniesiono bu­dynek spichlerza będący obecnie najstarszym obecnie elementem zespołu. Następnie w 2. poł. XIX wieku założenie przeszło w ręce rodziny von Müller. Od 1872 roku do końca II wojny światowej Drwalewice pozostawały we władaniu rodziny von Eichmann. Przyj­muje się, że obecny neogotycki pałac został wzniesiony około 1875 roku w miejscu wcze­śniejszego dworu. Po 1945 roku w majątku utworzono PGR, pałac służył celom mieszkal­nym. Obecnie budynek należy do osoby prywatnej.
Neogotycki pałac został ukształtowany w wyniku trzech faz budowlanych. Relikty rene­sansowego dworu są zachowane w piwnicach obecnej budowli. Z przebudowy dokonanej w 1791 roku pochodzą sklepione krzyżowo pomieszczenia parteru. Podczas przebudowy w XIX wieku dobudowane zostały wieże i loggie od północy oraz ryzalit od południa. Pa­łac jest dwukondygnacyjny z wysokimi piwnicami i półpiętrem w poddaszu, murowany, otynkowany, nakryty dachem płaskim, ukrytym za krenelażem. Obiekt założony na rzu­cie nieregularnego czworoboku (zbliżonego do prostokąta), wzbogacony o liczne przybu­dówki, cechuje malownicze rozplanowanie bryły. Po stronie północnej znajduje się wie­ża czworoboczna w dolnej części, wyżej przechodząca w ośmiobok. Do elewacji północnej przylega loggia, na której przekryciu mieści się taras, nad którym rozpięte są dwie uskoko­we przypory. Elewacja ogrodowa z wykuszem – balkonem. Istniejące tu skarpy pochodzą jeszcze sprzed przebudowy XIX-wiecznej. Otwory okienne zamknięte gzymsami okapni­kowymi, w dolnych kondygnacjach są prostokątne, w górnych – wąskie, zamknięte ostro­łukowo. Centralnym, najbardziej dekoracyjnym elementem fasady jest portal z balkonem na wspornikach w kształcie gryfów. Balustrada ażurowa z motywami liścia dębu. Powy­żej wmurowany jest kartusz herbowy. Detal architektoniczny ceramiczny i ze sztuczne­go kamienia. We wnętrzu głównego hallu założony drewniany strop, natomiast w tylnej sali sklepienie wsparte na ozdobnych słupach i filarach przyściennych. Zachowana stolar­ka drzwiowa o neogotyckiej dekoracji.W końcu lat 80. XX wieku przeprowadzono remont pałacu.
Kamila Helena Domagalska
Źródło:
"Zamki, dwory i pałace województwa lubuskiego" za stroną konserwatora zabytków